Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ξηρού και αφυδατωμένου δέρματος;

Καθώς αποχαιρετούμε το καλοκαίρι, ένα συγκεκριμένο θέμα που θα μας απασχολήσει όχι μόνο το φθινόπωρο αλλά και το χειμώνα  η εμφάνιση ξηρού και αφυδατωμένου δέρματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι λέξεις «ξηρό» και «αφυδατωμένο» συνήθως συμβαδίζουν και συνήθως χρησιμοποιούνται εναλλακτικά για να περιγράψουν το ίδιο πράγμα. Ωστόσο, αναφορικά με το δέρμα, οι δύο ανησυχίες είναι μάλλον διαφορετικές. Στην πραγματικότητα, δεν είναι ασυνήθιστο το δέρμα να είναι τόσο ξηρό όσο και ενυδατωμένο, ή εναλλακτικά, λιπαρό και αφυδατωμένο.

Aς δούμε τις διάφορες αιτίες και τα χαρακτηριστικά των δύο αυτών προβλημάτων του δέρματος και πώς να τις διαχειριστούμε με αποτελεσματικότητα.

 Τι είναι όμως το ξηρό δέρμα;

Με απλά λόγια, το ξηρό δέρμα είναι ένας τύπος δέρματος όπου το δέρμα στερείται φυσικών λιπαρών. Όπως γνωρίζουμε το δέρμα αποτελείται από πολλά στρώματα. Το εξωτερικό στρώμα, η «επιδερμίδα», λειτουργεί ως προστατευτικό φράγμα που προστατεύει το δέρμα από επιβλαβή μικρόβια, χημικά, βλάβες από τον ήλιο και ρύπους. Όσοι έχουν ξηρό δέρμα διαθέτουν σμηγματογόνους αδένες που δεν παράγουν επαρκείς ποσότητες φυσικών ελαίων ή αλλιώς σμήγματος. Η έλλειψη σμήγματος σημαίνει ότι το δέρμα είναι χωρίς τα σημαντικά λιπίδια που χρειάζεται για να διατηρήσει την απαραίτητη υγρασία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ένα ασθενέστερο επιδερμικό στρώμα που δεν είναι σε θέση να διατηρήσει ένα ισχυρό φράγμα έναντι των προαναφερθέντων επιβλαβών καταστάσεων.

 Σημάδια ότι το δέρμα μας είναι ξηρό

1) τραχιά υφή

2) κνησμός

3) φαίνεται και αισθάνεται ξηρό στο άγγιγμα

4) δυσφορία

5) ρωγμές

6) ερυθρότητα

Αιτίες που οδηγούν σε ξηρό δέρμα

• Γενετική: Το ξηρό δέρμα αποδίδεται συχνά στη γενετική. Σύμφωνα με μια μελέτη, οι μεταλλάξεις στα γονίδια που ελέγχουν τις πρωτεΐνες, η προφιλαγκρίνη και η φιλαγκρίνη, έχει αποδειχθεί ότι παίζουν ρόλο στο σχηματισμό μιας ελαττωματικής κεράτινης στιβάδας (το ανώτερο στρώμα της επιδερμίδας που λειτουργεί ως φραγμός του δέρματος).
• Καιρικές συνθήκες: Το ξηρό δέρμα είναι συνήθως συχνότερο σε περιοχές όπου τα επίπεδα θερμοκρασίας και υγρασίας είναι χαμηλά. Αυτό εξηγεί την αυξημένη επικράτηση των προβλημάτων ξηροδερμίας κατά τους ξηρότερους, με ανέμους και πιο δροσερούς μήνες του έτους.
• Θερμότητα: Η παρουσία θέρμανσης, τζακιών και ξυλόσομπων μειώνουν την υγρασία στον αέρα, η οποία τελικά απομακρύνει την υγρασία από το δέρμα. Ομοίως, τα πολλά ζεστά μπάνια και ντους μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε ξηρή επιδερμίδα.
• Σκληρά σαπούνια και απορρυπαντικά: Υπάρχουν πολλά προϊόντα με συνθετικές χημικές ουσίες όπως το λαουρυλοθειικό νάτριο, η ισοπροπυλική αλκοόλη, το λαουρυλοθειικό αμμώνιο που μπορεί να κάνουν το δέρμα μας πολύ ξηρό. Επιπλέον, ενώ ορισμένα έλαια αφήνουν μια ενυδατική δράση, τα σκευάσματα με υπερβολικές ποσότητες καρύδας, καστορέλαιο ή ελαιόλαδο μπορούν πραγματικά να αφαιρέσουν τα φυσικά έλαια από το δέρμα.
• Υποκείμενες ιατρικές καταστάσεις: Τα άτομα πχ που ζουν με HIV είναι πιο πιθανό να έχουν ξηρό δέρμα σε σύγκριση με εκείνα που δεν έχουν. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι αυτό μπορεί να οφείλεται σε παρενέργειες φαρμάκων ή σε κακές διατροφικές συνήθειες που έχουν υιοθετηθεί από τους πάσχοντες. Επιπλέον, τα άτομα με νεφρική νόσο και ανορεξία είναι επίσης πιο πιθανό να έχουν ξηρό δέρμα ως αποτέλεσμα ανισορροπιών θρεπτικών και υγρών στο σώμα.

 

 Πως διαχειριζόμαστε την ξηρή επιδερμίδα

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ξηρό δέρμα, οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται πρέπει να προστατεύουν το δέρμα από επικίνδυνους  παράγοντες επιδείνωσης και να βοηθούν στη διατήρηση των επιπέδων σμήγματος:

• Προστασία και κάλυψη: Χρησιμοποιούμε SPF και προστατεύουμε το πρόσωπό μας από τις δύσκολες καιρικές συνθήκες ή το πολύ κρύο. Καλό είναι να προστατεύουμε το πρόσωπό μας όταν είμαστε για πολλές ώρες σε χαμηλές θερμοκρασίες!
• Εφαρμόζουμε σωστές συνήθειες πλύσης: Περιορίζουμε το χρόνο που κάνουμε μπάνιο και χρησιμοποιούμε χλιαρό και όχι ζεστό νερό. Αυτό θα μας βοηθήσει να διατηρήσουμε τα φυσικά έλαια στο επιδερμίδα μας.
• Ήπιες κινήσεις και ήπια καθαριστικά προσώπου με pH κοντά σε αυτό του δέρματος: Πλένουμε το πρόσωπό μας με ένα απαλό καθαριστικό χωρίς σκληρά συστατικά (π.χ. αρώματα, οξέα, βαφές και αλκοόλες) που θα μπορούσαν να στεγνώσουν το δέρμα μας περαιτέρω, αποφεύγοντας τη χρήση πολύ ζεστού νερού!
• Προσθέτουμε υγρασία: Χρησιμοποιούμε μια πλούσια ενυδατική κρέμα που όχι μόνο κλειδώνει την υγρασία αλλά και επιδιορθώνει το φυσικό φραγμό της επιδερμίδας μας. Για βαθιά και υγιή ενυδάτωση συμβουλευόμαστε το δερματολόγο μας για να χρησιμοποιήσουμε προϊόντα κατάλληλα για το δέρμα και τις ανάγκες μας ώστε όχι μόνο να ενυδατώσουμε προσωρινά την επιδερμίδα μας αλλά ταυτόχρονα να επιδιορθώσουμε την αφυδάτωση με προϊόντα καινοτόμα που δρουν κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Τι είναι το αφυδατωμένο δέρμα;

Το αφυδατωμένο δέρμα μπορεί να είναι πρόδρομος του ξηρού δέρματος. Ωστόσο, σε αντίθεση με το τελευταίο, είναι συνήθως μια προσωρινή κατάσταση που θεωρείται ως κατάσταση δέρματος και όχι ως τύπος δέρματος. Ως αποτέλεσμα, οποιοδήποτε άτομο (ακόμη και εκείνο με λιπαρό δέρμα) μπορεί να επηρεαστεί από την αφυδάτωση. Η κύρια αιτία αφυδατωμένου δέρματος είναι η έλλειψη επαρκής περιεκτικότητας σε νερό στην κεράτινη στιβάδα. Ένα συγκεκριμένο τεστ που μπορούμε να κάνουμε για να προσδιορίσουμε εάν το δέρμα μας είναι  στην κατάσταση αυτή είναι το «τεστ τσιμπήματος». Σε αυτή την περίπτωση, κοιταζόμαστε στον καθρέφτη και τσιμπάμε απαλά το μάγουλό μας. Εάν το δέρμα μας επανέλθει γρήγορα, τότε τα κύτταρα της επιδερμίδας μας  είναι ελαστικά, υγιή και ενυδατωμένα. Ωστόσο, εάν το δέρμα μας τσαλακώνει αντί να κρατά το σχήμα του, τότε το δέρμα μας χρειάζεται ενυδάτωση εσωτερική και εξωτερική!

 Σημάδια που δείχνουν ότι το δέρμα μας είναι αφυδατωμένο:

• Ορατές λεπτές γραμμές
• Τραχύτητα
• Ευαισθησία
• Θαμπό
• Ανομοιόμορφος τόνος δέρματος
• Πιο σκούροι κύκλοι κάτω από τα μάτια
• Ερυθρότητα
• Φλεγμονή
• Εξάρσεις ακμής

 Αιτίες αφυδατωμένου δέρματος:

• Διατροφή & πρόσληψη νερού: Το αφυδατωμένο δέρμα προκαλείται κυρίως από έλλειψη πρόσληψης νερού. Ωστόσο, η αυξημένη κατανάλωση καφέ ή τσαγιού μπορεί επίσης να συνδεθεί με την κατάσταση λόγω των διουρητικών επιδράσεων της καφεΐνης.
• Γήρανση: Η ηλικία μπορεί να είναι απλώς ένας αριθμός. Αλλά, για τους περισσότερους από εμάς, η υγρασία στο δέρμα μας θα μειωθεί σταδιακά καθώς μεγαλώνουμε. Ως εκ τούτου, το δέρμα μας θα φαίνεται πιο θαμπό και η εμφάνιση λεπτών γραμμών και ρυτίδων θα γίνει πιο έντονη.
• Σκληρό νερό: Το σκληρό νερό είναι νερό με υψηλή περιεκτικότητα σε μέταλλα συγκεκριμένα, ανθρακικά, διττανθρακικά, θειικού ασβεστίου και μαγνήσιο. Η παρουσία ανθρακικού ασβεστίου (δηλ. ασβεστόλιθου) είναι ιδιαίτερα επιζήμια καθώς μπορεί να αφαιρέσει νερό από το δέρμα, αφήνοντάς το αφυδατωμένο. Αυτό μπορεί να επιδεινωθεί περαιτέρω κάνοντας πολύ ζεστό ντους και λουτρά με σκληρό νερό.
• Ήλιος: Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο μπορεί όχι μόνο να βλάψει το δέρμα μας αλλά επίσης να το κάνει να φαίνεται πιο αφυδατωμένο. Οι ακτίνες UV συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην αφυδάτωση και στην ανάπτυξη επιταχυνόμενων σημείων γήρανσης.
• Σκληρά περιβάλλοντα: Παρόμοια με το ξηρό δέρμα, οι σκληρές και θυελλώδεις συνθήκες μπορούν να παίξουν ρόλο στην ταχύτερη αφυδάτωση του δέρματος. Επίσης όταν περνάμε ώρες σε κλιματιζόμενο ή θερμαινόμενο δωμάτιο, μπορεί να παρατηρήσουμε ότι το δέρμα μας τείνει να είναι πιο ξηρό και σφιχτό από το συνηθισμένο.

 Διαχείριση αφυδατωμένου δέρματος:

Ευτυχώς, το αφυδατωμένο δέρμα είναι σχετικά εύκολο να αντιμετωπιστεί και σχεδόν όλα εξαρτώνται από την αλλαγή του τρόπου ζωής μας:

• Προσαρμόζουμε τις συνήθειες διατροφής και τρόπου ζωής: Πίνουμε άφθονο νερό παράλληλα με μια υγιεινή διατροφή για να τροφοδοτήσουμε το δέρμα από μέσα προς τα έξω. Συγκεκριμένα, αναζητάμε τροφές πλούσιες σε ωμέγα 3 λιπαρά οξέα για να προωθήσουμε την ενυδάτωση. Ιδανικά, περιορίζουμε την καφεΐνη και αποφεύγουμε το αλκοόλ και το κάπνισμα επίσης!
• Προστασία και συγκάλυψη: Αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο ή τις πιο σκληρές καιρικές συνθήκες, όπως κρύο και θυελλώδη καιρό. Χρησιμοποιούμε αντηλιακό με καλό δείκτη προστασίας SPF και προστατεύουμε  το πρόσωπό μας όταν είναι απαραίτητο.
• Τοποθετούμε έναν υγραντήρα: Η προσθήκη ενός υγραντήρα στο σπίτι μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση των κατάλληλων επιπέδων υγρασίας στον αέρα. Αυτό βοηθά στη διασφάλιση ότι το δέρμα δεν απελευθερώνει υγρασία στο εξωτερικό περιβάλλον και, αντίθετα, το κρατά κλειδωμένο μέσα στο σώμα μας.
• Προσθέτουμε υγρασία: Χρησιμοποιούμε προϊόντα με ενυδατικά συστατικά για να προσθέσουμε υγρασία στο ξηρό δέρμα που τόσο πολύ την χρειάζεται. Το υαλουρονικό οξύ, η αλόη βέρα και η γλυκερίνη είναι ιδιαίτερα γνωστά για τις ιδιότητες που έχουν να ενυδατώνουν το δέρμα. Βοηθούν στο να τραβήξουν νερό στην επιφάνεια του δέρματος και να το εμποδίσουν να εξατμιστεί.

Παρά το ότι αρχικά φαίνονται παρόμοιες καταστάσεις,  το ξηρό και αφυδατωμένο δέρμα είναι δύο διαφορετικές ανησυχίες με διαφορετικά σημεία και συμπτώματα. Ανεξάρτητα από αυτό όμως, και οι δύο καταστάσεις μπορεί να βελτιωθούν αν  προστατεύσουμε το πρόσωπο από σκληρά περιβάλλοντα, αλλάζοντας συνήθειες στον τρόπο ζωής και χρησιμοποιώντας συστατικά φροντίδας του δέρματος που συμβάλλουν στην υγρασία.

Ωστόσο, εάν τα προβλήματα επιδεινωθούν ή επιμείνουν, πρέπει να συμβουλευτούμε και να εμπιστευτούμε το δερματολόγο μας για να προσφέρουμε στο πρόσωπό μας την περιποίηση που του αξίζει.